Sunucu yönetiminde yedekleme ve dosya senkronizasyonu işlemleri kritik öneme sahiptir. Özellikle VDS (Virtual Dedicated Server) kullanan sistem yöneticileri için, farklı dizinler veya sunucular arasında veri senkronizasyonunu hızlı ve güvenilir bir şekilde gerçekleştirmek gerekir. İşte bu noktada rsync aracı devreye girer.
rsync, ağ üzerinden dosya ve dizinleri hızlı, güvenli ve verimli biçimde kopyalamaya yarayan, Linux sistemlerde yerleşik olarak gelen bir dosya senkronizasyon aracıdır. Bu yazıda, rsync’in temel kullanım şekillerini ve otomatikleştirme adımlarını ele alacağız.
rsync Nedir ve Neden Kullanılır?
rsync, değişiklik tespiti yaparak sadece farklılık gösteren dosyaları transfer eden akıllı bir yedekleme aracıdır. Özellikle büyük dosya yapılarında ciddi zaman ve bant genişliği tasarrufu sağlar.
Avantajları:
- Delta transferi sayesinde hızlıdır.
- SSH üzerinden güvenli aktarım sağlar.
- Cronjob ile otomatikleştirilebilir.
- Simetrik veya tek yönlü senkronizasyon mümkündür.
Temel rsync Kullanımı
Örnek senaryo: /var/www/ dizinini yedek sunucuya senkronize etmek.
rsync -avz /var/www/ root@192.168.1.100:/backup/www/Açıklama:
-a: Arşiv modunda (izinler, zaman damgaları korunur)-v: Detaylı çıktı-z: Sıkıştırarak gönderim (düşük bant genişliği için ideal)--delete: Hedefte olmayan dosyaları siler (opsiyonel)
SSH Anahtarı ile Parolasız Oturum
Otomatik senkronizasyon işlemlerinde parola sormadan bağlantı kurmak için SSH anahtarı oluşturmanız önerilir:
ssh-keygen -t rsa
ssh-copy-id root@192.168.1.100Bu işlem sonrasında rsync komutu şifre sormadan işlem yapar, cronjob için uygundur.
Otomatikleştirme (Cronjob)
rsync işlemini belirli aralıklarla otomatikleştirmek için crontab kullanılabilir:
crontab -eAşağıdaki örnek her gece 03:00’te rsync işlemini çalıştırır:
0 3 * * * rsync -avz /var/www/ root@192.168.1.100:/backup/www/ >> /var/log/rsync.log 2>&1İki Yönlü Senkronizasyon Gerekli mi?
rsync varsayılan olarak tek yönlü senkronizasyon yapar. Eğer iki yönlü dosya eşleştirme gerekiyorsa unison gibi alternatif araçlar değerlendirilebilir. Ancak tek taraflı yedekleme ve yansılama işlemleri için rsync fazlasıyla yeterlidir.
Güvenlik İpuçları
- rsync + SSH kullanımı önerilir, port 22 dışındaki özel portlara yönlendirme yapılabilir.
- Aktarım yapılan kullanıcıya sadece gerekli klasör erişimi verilmeli.
--bwlimitile bant genişliği sınırlaması uygulanabilir.
Sonuç
rsync, VDS sunucularda dosya senkronizasyonu ve yedekleme işlemlerini otomatik hale getirmek isteyen sistem yöneticileri için vazgeçilmez bir araçtır. Hafif yapısı, güvenliği ve hızı sayesinde hem küçük ölçekli projelerde hem de büyük veri yapılarında sorunsuz çalışır.
Doğru yapılandırılmış bir rsync altyapısı, sistem güvenliğini ve operasyonel verimliliği artırır.